کمتر کسی را میتوان یافت که سوغات قم را نشناسد. از آنجا که شهر قم یکی از قطب های مذهبی با اهمیت کشور است و بارگاه حضرت معصومه (س) و مسجد جمکران در آنجا قرار دارد هر روزه پذیرای زائران بسیاری است، که به قصد زیارت به این شهر سفر می کنند. در این مطلب شما زائران عزیز را در مورد سوغاتی قم راهنمایی می کنم تا درکنار لذت بردن از زیارت، براحتی بتوانید برای نزدیکانتان که در این سفر همراهتان نبوده اند، سوغاتی ببرید ولی از صنایع دستی قم نیز غافل نشوید و از آن نیز تهیه کنید تا بعنوان تبرکی از شهر زیارتی قم باشد. سوغات معروف قم، سوهان است. در ادامه انواع مدل ها آن را بیان می کنم تا براساس سلیقه و ذائقه خود انتخاب آسانی داشته باشید.

سوهان قم

سوهان مهمترین سوغات استان قم است. سوهان پزی یکی از مشاغل سنتی است که از زمان قاجاریه پدید آمد. زمانی که شخصی بنام «ملا ابراهیم شماعی» برای روز افتتاحیه صحن بارگاه حضرت معصومه(س) حلوایی درست کرد که به گفته یکی از بزرگان حاضر در مجلس، همانند سوهان باعث هضم غذا شد. از این به بعد این حلوای شیرین و خوشمزه «سوهان» نام گرفت. امروزه در شهر قم کارگاه های بسیاری مشغول به پخت سوهان بصورت سنتی و مدرن هستند. ماده ی اصلی در تهیه سوهان جوانه گندم است، که خاصیت و فواید سوهان از آن حاصل می شود. از جمله خواص جوانه گندم که خواص سوهان هم محسوب می شوند عبارتند از:

• سرشار از پروتئین
• ویتامین E,B
• آرام بخش اعصاب
• داشتن قند طبیعی و ذخیره سازی انرژی در ماهیچه ها

همچنین از کره یا روغن حیوانی، زعفران و هل که برای طعم و رنگش استفاده می شود نمی توان چشم پوشید و هر کدام فوایدی برای بدن دارد.

برای تشخیص کیفیت و مرغوبیت سوهان موارد زیر را بیاد داشته باشید:

• سفت نباشد.
• به دندان ها نچسبد.
• طعم آن در تشخیص مرغوبیت موثر است.

شاید با خود بگویید که چگونه می توانید موارد بالا را تشخیص دهید؟! جالب است که بدانید در فروشگاه های سوهان فروشی ( که سوهان پزی هم همانجا اتفاق می افتد) از هر نوع سوهانی که انتخاب کنید برای تست به شما عرضه می شود، تا در صورت مرغوبیت از آن تهیه کنید.

سوهان سنتی قم به نام سوهان گل نازک معروف است. انواع دیگر سوهان که تفاوت آن ها در شکل ظاهریشان و بعضی مواد اولیه تهیه آنهاست، عبارتند از:

•  سوهان گل (سنتی )
• سوهان لقمه ای
• سوهان گزی
•  سوهان عسلی
• سوهان کنجدی
• سوهان حبه ای
• سوهان حلوایی
• دسر سوهان

سوهان گل قم 

همانطور که گفته شد این سوهان، سوهانی است که از همان ابتدا بصورت کاملا سنتی و با دست شکل داده می شود، البته امروزه از نیروی دست و ماشین هم زمان استفاده می شود. مواد تهیه آن جوانه گندم، آرد، تخم مرغ، زعفران، کره و یا روغن حیوانی، هل،شکر، گلاب، بادام و پسته می باشد. این سوهان را در قم می توانید به شکل دایره های کوچک یا بزرگ داخل ظرف های مخصوص تهیه کنید. عموماً بیشتر زائران این نوع را بعنوان سوغاتی شهر قم ترجیح می دهند.   

سوهان لقمه ای قم 

این نوع سوهان و سوهان گل محبوب ترین سوهان های قم  هستند، و تفاوتشان در این است که به صورت لقمه ای معمولاً با قالب شکل می گیرند و در وسط آن مغزهای مختلف گذاشته می شود. سوهان لقمه ای را می توانیم بصورت چیده شده در ظرف و یا بسته بندی شکلاتی شکل تهیه کنیم.

سوهان گزی قم 

سوهان گزی همانند نوع لقمه ای است با این تفاوت وسط آن بجای مغز، گز قرار دارد.ترکیب سوهان، گز و مغز طعم فوق العاده ای را ایجاد می کند.

سوهان عسلی قم 

سوهان عسلی از شکر، عسل، آب و انواع مغزها درست می شود بسیار خوشمزه است. مغزهایی چون بادام و پسته طعم فوق العاده ای را به آن می دهند. به شما هم توصیه می کنیم از خرید این نوع سوهان در سفر به قم فراموش نکنید.

سوهان کنجدی قم 

سوهان کنجدی؛ که از کنجد، شکر و آب درست می شود و خاصیت اصلی آن در کنجد است. این نوع سوهان معمولا به اندازه ی سکه می باشد. همچنین بصورت ساده و مشبک در دسترس قرار دارد. استفاده آن بجای قند در کنار چای بسیار لذت بخش است.

سوهان حبه ای

سوهان حبه ای از نظر طعم مانند سوهان ساده یا همان سوهان گل است با این تفاوت که شکل ظاهریش مثل حبه های قند است و خوردن آن بسیار راحت تر است.

سوهان حلوایی قم 

سوهان حلوایی بسیار شباهت به حلوا دارد و تنها مواد تشکیل دهنده آن متفاوت است. از نظر ظاهر سفت تر از دسر سوهان و بسیار نرم تر از سوهان های معمولی می باشد و خوردن آن برای کودکان و میانسالان بسیار راحت است.

دسر سوهان قم 

این نوع سوهان به شکل مایع است و از لحاظ ظاهری شبیه حلوا است و همانطور که از اسمش مشخص است بعنوان دسر می توان از آن استفاده کرد.

عطر خوش این سوغاتی خوشمزه را در کوچه و پس کوچه های اطراف حرم مطهر قم می توانید استشمام کنید. اگر به قم سفر کردید، حتماً یک سر به خیابان ها ی دارای سوهان پزی بزنید. در ادامه باید بدانید حلوا، انگشتر، انجیر، انار و  کلم موسوم به قنبید به عنوان ره آورد های شهر قم شناخته می شوند.

منبع : نشاط آوران